Transakcje bezgotówkowe zdają się dominować na rynku usług, w szczególności dzięki powszechności zakupów internetowych oraz bankowości online. Na gruncie popularności tego typu transakcji wyrosły dwie usługi: acquiringu oraz issuingu. Jakie warunki należy spełnić, aby móc je świadczyć? Podpowiadamy poniżej.

Usługa płatnicza a instrument płatniczy

Warunki świadczenia usług płatniczych, prawa i obowiązki stron wynikające z umów o świadczenie usług płatniczych oraz zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze, regulowane są dedykowaną Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych. Zgodnie z art. 3 ww. Ustawy, jako usługę płatniczą kwalifikuje się m.in.

przyjmowanie wpłat i dokonywanie wypłat gotówki oraz wszelkie działania na rachunkach płatniczych;
transakcje płatnicze, takie jak transfery środków na rachunek płatniczy;
wydawanie instrumentów płatniczych;
umożliwianie akceptowania instrumentów płatniczych oraz wykonywanie transakcji płatniczych tzw. acquiring;
usługi przekazu pieniężnego;
usługi inicjowania transakcji płatniczej;
usługi dostępu do informacji o rachunku.

Aby jednak zrozumieć istotę usługi płatniczej, w pierwszej kolejności należy przypomnieć, czym jest instrument płatniczy. Zgodnie z ustawową definicją, to zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę zindywidualizowany zbiór procedur, służących do inicjowania zlecenia płatniczego. Prościej rzecz ujmując są to rozwiązania technologiczne oraz związane z tym systemy i procedury, które pozwalają na dokonanie płatności. Najpopularniejszym tego typu mechanizmem jest popularna karta płatnicza, ale także karty przedpłacone, debetowe czy kredytowe, e-przelewy, aplikacje bankowe czy portfele elektroniczne. Coraz częściej też jako takie, kwalifikuje się np. smartwatche.

Acquiring – co to takiego?

Wśród katalogu powyższych czynności, składających się na definicję usług płatniczej, znajduje się tzw. acquiring. Jest to usługa polegająca na umożliwianiu akceptowania instrumentów płatniczych oraz na wykonywaniu transakcji zainicjowanych instrumentem płatniczym lub za jego pośrednictwem, które polegają w szczególności na obsłudze autoryzacji, przesyłaniu do wydawcy instrumentu płatniczego lub systemów płatności zleceń płatniczych, mających na celu przekazanie środków (z wyłączeniem czynności polegających na rozliczaniu i rozrachunku tych transakcji w ramach systemu płatności w rozumieniu ustawy o ostateczności rozrachunku) (art. 3 ust. 1 pkt 5) Ustawy),

Acquiring to usługa polegająca na zawarciu przez tzw. acquirera, czy też innymi słowy agenta rozliczeniowego, umowy z podmiotem będącym odbiorcą usługi, w ramach której dana transakcja płatnicza może być zainicjowana przez określonego płatnika (np. osobę zamawiającą dostęp do platformy VOD), a środki z tej transakcji zostają przekazane odbiorcy. Acquiring łączy w sobie dwa elementy: z jednej strony pozwala na zaakceptowanie danego instrumentu płatniczego, z drugiej strony umożliwia jednocześnie na dokonanie operacji płatniczej.

Usługa acquiringu może być świadczona „stacjonarnie” w ramach punktu sprzedaży, wyposażonego w urządzenie pozwalające skorzystać z instrumentu płatniczego oraz niezbędne systemy (np. terminal dla płatności kartami płatniczymi w sklepach). Może także być realizowana za pośrednictwem bramki internetowej, co często wykorzystywane jest w działalności sklepów internetowych.

Issuing – na czym polega?

Pod kolejnym obcobrzmiącym pojęciem „issuingu” kryje się tak naprawdę, wspomniane w art. 3 ust. 1 pkt 4) Ustawy o usługach płatniczych, wydawanie instrumentów płatniczych. Jest to więc w rzeczywistości usługa polegająca na dostarczeniu instrumentu płatniczego w celu wykonania transakcji płatniczej.

Przekładając ustawową definicję na prostszy język, issuing jest to usługa polegająca na dostarczaniu płatnikom instrumentów płatniczych, czyli rozwiązań technologicznych do wykonywania usług płatniczych. Przez to, że zakres issuingu polega w rzeczywistości na wytworzeniu instrumentu oraz umożliwieniu jego funkcjonowania, usługa ta rzadko świadczona jest samodzielnie, w oderwaniu od pozostałych usług z katalogu usług płatniczych. Przykładem podmiotu świadczącego usługę issuingu może być niezwykle popularny dostawca kart wielowalutowych Revolut.

Kto może świadczyć usługi płatnicze?

Działalność w zakresie świadczenia ww. usług płatniczych może być wykonywana wyłącznie przez dostawców usług płatniczych. Są to wyspecjalizowane podmioty, które spełniają szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa oraz ustanowionych przez nadzorcę, gwarantujących właściwe i rzetelne świadczenie usług na rzecz użytkowników. Dostawcami usług płatniczych mogą być m.in. banki, instytucje kredytowe, organy administracji publicznej, instytucje płatnicze, biura usług płatniczych oraz Małe Instytucje Płatnicze. Spośród tego grona, warto wspomnieć o ostatniej instytucji, jaką jest MIP. Założenie MIP nie wymaga bowiem uzyskania licencji ani zgody, a jedynie wpisu do prowadzonego przez KNF rejestru. Więcej na temat działalności Małych Instytucji Płatniczych mogą Państw przeczytać na stronie: https://malainstytucjaplatnicza-mip.pl

Podsumowanie

Branża fin-techu to niezwykle ciekawa i rozwojowa opcja biznesowa. Nic więc dziwnego, że wiele startupów próbuje swoich sił w świadczeniu usług płatniczych. Wypracowane rozwiązania oraz model biznesowy warto skonsultować z doświadczonym prawnikiem. Nasi specjaliści pomogą Państwu w uzyskaniu statusu MIP oraz legalnym prowadzeniu instytucji płatniczej.